Jamuna: het is maar waar je wieg staat

En dan op een ochtend staat ze voor de deur met een gehavend gezicht. Jamuna. Onze hulp waar ik al eens eerder over heb geblogd. Dikke wang, tand door de opgezwollen lip, rooddoorlopen oog. Ze is in elkaar geslagen… Nu baal ik dus dat we niet meer Hindi spreken. Ik bel met Neha, onze buurvrouw waar Jamuna ook werkt. Jamuna heeft haar verteld wat er is gebeurd.
Jamuna is getrouwd met Khokan. Ze hebben 2 dochters waarvan 1 lichamelijk en geestelijk gehandicapt. Khokan heeft een bijvrouw. Die heeft met hem een zoontje. Jamuna had aangegeven de situatie met de bijvrouw zat te zijn. Ze wilde weg bij Khokan. Maar ze verdient wel een leuk bedrag met al haar poetshuizen. Eigenlijk is zij de ‘cash cow’, ze verdient meer dan Khokan. Dus ze mocht niet weg. Khokan en de bijvrouw hebben dat die ochtend ‘duidelijk gemaakt’…

Buurvrouw Neha praat met haar. Bijvrouwen zijn verboden volgen de Hindu wet. Kies voor jezelf en je dochters. Maar de bijvrouw is in een aantal Indiase staten heel erg geaccepteerd. Ze heten zelfs ‘sisters’. In een paar dagen wordt het gebroken mensje weer een krachtige moeder. Ik doe oogdruppels in, laat haar op de bank liggen (lekker belangrijk die vloer…) en de blauwe plekken worden steeds minder. En ze kiest voor zichzelf en haar dochters en gaat bij haar man weg!

Na een paar weken probeert ze ons te vertellen over Madhumita, haar 10 jarige dochter die gehandicapt is. We nemen Jamuna mee naar onze huisarts waar ze met tranen in haar ogen over Madhumita vertelt. In het Hindi, maar ik begrijp precies wat ze zegt. Dit is een internationale taal... De huisarts regelt een afspraak met de fysiotherapeut en wij betalen de kosten: 120 rupees voor alles = 1,50 euro… De fysio schrijft een verwijsbrief voor een kliniek die gehandicapte kinderen gratis beugels aanmeet!

Twee dagen later gaan we naar de kliniek. Ik ga met Chandra, onze chauffeur, naar haar huis: een sloppenhutje. Aan het eind van een zijstraat waar we wonen.... Ik kan amper rechtop staan in het hutje dat gemaakt is van plastic en karton. De vloer is aangestampte aarde. Er is een 2-pits kookcomfort en er hangen wat kleren aan een lijntje langs de wand. Een opgevouwen matras is het bed. That’s it. De 2 dochters worden omgekleed in hun mooiste jurkje. In zo’n 6 m2 wordt geleefd. Alle buren proberen een blik in het hutje te werpen. Er komen hier nooit ma’ams (de dames uit onze society waarbij de vrouwen uit de sloppenwijk schoonmaken), laat staan een blanke ma’am!

Jamuna maakt zich mooi voor de kliniek. Ze smeert een paar druppels olie op haar huid en haar. De kleinste dochter, Mamitha, doet hetzelfde. Als we bij de auto komen komt Jamuna’s man ook aangelopen. Die woont een paar hutten verder… Iedereen mee in de auto en op naar de kliniek. Bij de kliniek spreekt men slechts 2 woorden Engels. Voldoende om te begrijpen dat er nu beugels zijn opgemeten die over 2 weken klaar zijn en die GRATIS zijn. Ik heb slechts 5 rupees inschrijfgeld betaald. Dat is nog geen 0,05 eurocent….

Eenmaal terug in de auto laat ik Chandra vertalen: “Waarom gaat Mamitha niet naar school?” Hij vertaalt: “Omdat ze op haar zus Madhumita moet letten als papa en mama werken.” Tja, wat een verschil maakt het dus waar je wiegje heeft gestaan! Ik leg uit dat school het allerbelangrijkste is om een beter leven te krijgen. Al gaat ze maar 1 uurtje per dag. De school ligt naast de sloppenwijk! Dus: wat moet er gebeuren om de jongste naar school te laten gaan. Over een tijdje maar weer eens over beginnen. Ze hebben nu even voldoende te verwerken.

Inmiddels zijn we maanden verder. Jamuna woont weer bij Khokan en de bijvrouw. We hebben er geen oordeel over. Heb gezien waar ze toen woonde en waar ze nu woont. Nog steeds een sloppenwijk, maar nu wel in een ‘huis’ waarin ik rechtop kan staan, dat 3x zo groot is, en waar twee grote bedden plus een babybedje in passen. Plus een koelkast, kookplek en Indiase koeler. Met de hitte in deze maanden niet slecht. Wie zijn wij om te oordelen dat het verkeerd is om bij een ‘overspelige’ echtgenoot te wonen…

Het lijkt of ze onder haar voorwaarden is terug gekeerd. Ze is sterker en blijer dan ooit. Maakt volop grapjes met Ronald die daar fijn in mee gaat. Ze verrast ons met haar steeds groter worden Engelse woordenschat. Ja, we hebben het voor elkaar: na nog een paar keer over school te hebben gepraat, zien Jamuna en Khokan het belang van onderwijs. Mamitha gaat naar school en krijgt daar Engelse les. En mama leert ook mee!

Jamuna kijkt met een open, intelligente en tikje ondeugende blik de wereld in. Haar jongste dochter heeft dezelfde blik. Dat zagen we toen ze de kleine mee naar ons huis nam met Holi. Holi is het ‘kleurtjesfestival’ in India dat in het voorjaar wordt gevierd. Naast dat het gekleurde poeder de wereld in wordt gestrooid, wordt het ook met heel veel warmte, aandacht en tederheid op elkaars wangen aangebracht. Dat kwam Mamitha dus bij ons doen. Eerst even wennen en om zich heen kijken. Toen heel voorzichtig de kleurtjes op onze wangen aanbrengen. En na een tijdje net zo open en vrij als mama.

Jamuna neemt gelijkwaardigheid die ongekend is voor daar waar zij vandaan komt. Ik heb haar inmiddels in twee andere appartementen in onze society aan het werk gezien en daar gaat ze onzichtbaar aan de slag. Bij ons wordt gegroet en bedankt. En als er bezoek uit Nederland is, vráágt ze bijna om een groet als de persoon in kwestie in gedachten is. “Hallo, zie je me niet?!”

De sloppenwijk waarin Jamuna woont, is niets anders dan een dorp in de stad. Met migranten uit West Bengalen die hoopten dat hun leven in de grote stad beter zou worden. Helaas is dat meestal niet het geval en valt ook nog eens het vangnet van de familie weg. Voor ons dus een sterke bevestiging voor ons werk voor Women on Wings. http://www.womenonwings.com

Als je vrouwen op het Indiase platteland empowert en hen financieel sterker maakt zullen ze er alles aan doen om voor hun gezin een beter bestaan en voor de kinderen een betere toekomst te creëren. Jamuna is voor ons het dagelijkse voorbeeld van al die krachtige, sterke en trotse vrouwen op het platteland en blijft haar naam eer aan doen. Net als de gelijknamige rivier die door India stroomt, is Jamuna sprankelend, krachtig, blijft ze met de stroom meegaan en vormen de oevers zich naar haar hand.

Namasté,
Ronald & Ineke

Tower 24, Apt. 602
Orchid Petals, Sohna Road
Gurgaon 122001, Haryana
INDIA
Tel. +91 124 4069950
Ronald mobiel: +91 96 5424 4834 - Ineke mobiel: +91 98 1834 6771