Indiase feestdagen voorbij... Toch....?

We hebben het achter de rug. Het zogenaamde ‘Festive Season’, een aaneenschakeling van feestdagen in oktober en november die in India meer of minder uitbundig worden gevierd. De feestdagen staan veelal in het teken van goed over kwaad, nieuwe start, succes voor de oogst. De goden moeten tevreden worden gehouden door geld goed te laten rollen. Festive Season staat synoniem voor kopen. Dat is makkelijk, winkels zijn 7 dagen geopend, van 10 – 10 uur.
Wij doen er niet aan mee. Want we weten immers nog niet wat we dan moeten vieren. En hoe.

Het Festive Season begon officieel op 2 oktober met de viering van de geboortedag van Mahatma Gandhi in 1869. Gandhi was een van de grondleggers van de moderne staat India. Hij is ‘vader des vaderlands’ en zijn afbeelding staat op alle bankbiljetten.
Op 2 oktober ging Ronald ’s ochtends naar het vliegveld. Onze chauffeur Chandra bracht hem weg en kwam vrij snel terug. Geen files dus. Chandra komt meestal even melden dat ‘sir’ goed is afgezet.
Je spreekt de feestdag als volgt uit: “Mahatma Gandhi Djajentie”. En Chandra zei lachend het volgende als reactie op mijn opmerking dat hij snel terug was: “Today is Mahatma Gandhi Djajentie, so roads are empty….” Als je het met een Indiaas accent zegt, rijmt het echt… Humor!

Dan volgt Navarathi, een negendaags festival dat eindigt op 13 oktober met Dussehra, de 10e dag…. We vieren dat het goede het kwaad heeft overwonnen. Hierover zijn veel verhalen die Chandra heel mooi kan vertellen. De goden Durga en Rama staan centraal. Elke wijk maakt levensgrote poppen uit de verhalen van Durga en Rama. Op de 10e dag worden die in het water gelaten om geleidelijk op te lossen. De afbeeldingen van het kwaad worden verbrand.
Op de avond voor Dussehra vraagt Chandra of we een Puja (gebedsceremonie) willen meemaken. Hij neemt ons mee naar een grote tent waarin op een podium de poppen staan. Aan de andere kant van de tent nog een podium waarop gezongen wordt. Overal zie je nu dit soort tenten met mooie poppen. Het is morgen de 10e en laatste dag, die andere 9 feestdagen zijn gewoon langs ons heen gegaan. We hebben de tenten best zien staan, maar reden er aan voorbij. En Chandra vertelde regelmatig over weer een grote Puja. Volgend jaar moeten we hier echt anders mee om gaan.

Op 22 oktober is het Karva Chauth. Dan vasten getrouwde vrouwen voor het welzijn van hun man. Ontstaan in de tijd dat mannen veel op oorlogspad waren. Als vrouwen gezamenlijk zouden vasten, dan zouden de mannen veilig thuis komen. Nu is dit één verhaal. Er is nog een andere: als een vrouw in India trouwt, verlaat ze haar eigen familie en gaat bij haar schoonfamilie wonen. Daar kent ze niemand. Haar eigen man heeft ze waarschijnlijk ook pas op de trouwdag voor het eerst gezien… Zeker op het platteland. Om de eenzaamheid te verminderen zoekt ze in haar nieuwe omgeving een hartsvriendin om lief en leed mee te delen. De band tussen de vrouwen kan zo sterk worden dat zelfs de schoonfamilie de vriendin als dochter gaat beschouwen. Dan worden de vrouwen ‘goden zussen’. Deze ‘goden zussen band’ wordt op Karva Chauth gevierd. En omdat de vrouwen elkaar nooit hadden ontmoet als ze niet waren getrouwd, wordt de man bedankt voor zijn aandeel: ze vasten en bidden een dag voor hem.

Heel veel mooie verhalen in India. Elke feestdag kent er meerdere. Chandra vertelt een versie, een buurman een andere en als je op internet naar ‘de waarheid’ zoekt, kom je juist nog meer varianten tegen. Niet meer doen dus, gewoon de verhalen in verwondering aanhoren en kiezen welke er het beste bij jou past. Dat mag hier. Ik vind de zussen versie wel mooi.

Dagen voor Karva Chauth laten vrouwen henna (Mehendi) op hun handen en armen aanbrengen. Dat heb ik dus ook gedaan. Toevallig. Omdat ik al weken Mehendi kunstenaars op straat zag en er die avond heel veel vrouwen henna lieten aanbrengen. Dus zat ik ’s avonds met Indiase dames op plastic mini krukjes op de stoep bij ons winkelcentrum terwijl ik Mehendi kreeg. Het is een soort pasta die in 3 uur hard wordt. Als de pasta eraf is blijft een bruine ‘tattoo’ over die na een paar weken verdwijnt. Voor de zekerheid laat ik het bij één hand/arm.
In de krant een discussie over het nut en zin van Karva Chauth anno nu. Het zou de vrouw onderdanig houden, want waarom zou je een dag honger voor je man moeten lijden? Een andere mening is dat het juist van enorme kracht getuigt en dat het vrouwen verbindt. Moderne vrouwen in onze society lijken het laatste te omarmen. In de tuin wordt ‘s middags een ceremonie gehouden. Veel vrouwen zitten prachtig aangekleed in een kring op het gras. Er wordt gezongen en schalen met eten gaan de kring rond. Eten mogen ze pas als de maan te voorschijn komt. De traditie wil dat de vrouw eerst de maan aanschouwt, dan haar man en dan gaat eten. Wij hebben ’s avonds een etentje. Als we naar huis rijden zien we de maan stralen. Gelukkig! Volgend jaar ga ik denk ik anders met deze feestdag om.

Dan begint het feest der feesten: Diwali, ook wel lichtjesfeest. Het is eigenlijk een vijfdaags festival, elke dag heeft een eigen viering. Op Diwali viert men de overwinning van het goede over het kwade (licht over duisternis). Licht wordt geassocieerd met succes, hoop, nieuw leven. Hoop op een goede oogst. Op een succesvol nieuw jaar. Chandra verwacht een loonsverhoging na Diwali. Niet in januari. Iedere werkgever moet met Diwali gratificaties uitbetalen.
Een paar dagen voor Diwali verschijnen overal lampjes. Wij hebben ook lampjes gekocht: strengen van 7 meter met gele lampjes voor 40 rupees. Dat is nog geen 50 eurocent. Per balkon 1 streng over de reling gedraaid. Op andere balkons verschijnen enorme kunstwerken waar zeker 50 strengen in moeten zitten. We zijn erg zuinig geweest…
Met Diwali geeft men vrienden en familie cadeaus. Ook wij krijgen een cadeau. Van Vikas en Neha (buren en bestuurslid Women on Wings) krijgen we een mooie zilveren schalenset voor noten en koeken. Oeps, dat is een kostbaar cadeau en wij hebben geen cadeau terug… Volgend jaar gaan we Diwali echt anders doen!

Zondag 3 november is het dan echt Diwali. Vanaf 17.30 uur wordt er flink vuurwerk afgestoken. In ons trappenhuis zijn prachtige stillevens ontstaan. Suus is nu met vakantie bij ons en samen lopen we langs alle etages van onze flat. Er zijn niet alleen veel lampjes, maar hele kunstwerken! Het vuurwerk gaat door tot na middernacht. Er is een dikke mist ontstaan van alle rook. We proeven het op onze tong. In Nederland is het met oudjaar veel, maar dit is echt meer. Het duurt ook langer. En de laatste weken was het smog gehalte al zo hoog…. We lezen dat er initiatieven ontstaan om knalvuurwerk te verminderen. Zo roepen societies hun bewoners dit jaar voor het eerst op om minder te knallen. Goed plan! Vanaf volgend jaar moet India hier écht anders mee om gaan.

Aansluitend aan Diwali nog 2 feestdagen en op 8 november dan toch echt de laatste. Met Suus gaan we een paar dagen naar Udaipur. Chandra haalt ons zaterdagavond de 9e op van het vliegveld en vertelt dat hij de laatste Puja heeft gehad. ‘Now finished, no more Puja’.
Zondagochtend worden we om 4 uur gewekt door het gezang van een Puja…. Als Chandra ’s middags komt is het nog bezig. We laten hem op het balkon het gezang horen en dan zegt hij: ‘I don’t mind, is Jharkhand Puja ‘. Hij bedoelt dat hij het gebed niet kent maar dat hij herkent dat het uit een andere Indiase staat afkomstig is. Iedere staat heeft weer eigen feestdagen. Er is altijd wel ergens een festival dat intens gevierd wordt. Daar komen we in Nederland erg bekaaid vanaf. We hebben de minste feestdagen van heel Europa. Daar mag Nederland wel eens wat aan gaan doen!

Veel plezier met het komende Nederlandse Festive Season! Oh ja, wij houden onze lampjes als enige in de society nog even aan tot Kerst. Het is nog niet voorbij....

Ronald & Ineke

Tower 24, Apt. 602
Orchid Petals, Sohna Road
Gurgaon 122001, Haryana
INDIA
Tel. +91 124 4069950
Ronald mobiel: +91 96 5424 4834 - Ineke mobiel: +91 98 1834 6771